|
ÖLÇÜLERİN ALINMASI
A. Genel :
Teknenizin ve yapılacak yelkenlerin bazı ölçü ve özelliklerini belirleyip bize yollamanız için bazı yöntemler vardır.
1.) Fiilen ölçmek : Elde her hangi bir belge ve bilgi yoksa, veya bunlara güven duyulmuyorsa, gerekli ölçüler fiilen alınır. Teknenize erişmemiz olası ise, bu işlemi biz de yaparak size yardımcı olabiliriz veya aşağıda verilmiş şekiller ve form yardımıyla siz de belirleyebilirsiniz.
2.) Tekne yarışan veya daha önce yarışmış bir tekne ise, elde geçerli, güncel bir ölçü belgesi vardır. Pek çok ölçü buradan bulunabilir.
3) Tekneye ait bazı belge, katalog, el kitabı gibi kaynaklardan da bazı bilgiler bulunabilir.
Bu son iki durumda, bulunan ölçülerin denetlenmesinde yarar vardır ; eskimiş, değişmiş ve hatalı olabilirler.
Ayrıca bazı sorulara bu tip belgelerden yanıt bulamayacaksınız. Kendiniz, tekneyi çok iyi bilen deneyimli bir yardımcı ile oturup yanıtlayacaksınız.
Ölçüleri siz alacaksanız, normal uzunluk ve mesafeleri alınız. Yelken(ler)inizi (bilgisayarda) tasarlarken esneme, uzama gibi payları ve fiting paylarını biz vereceğiz.
Önce bazı genel bilgileri alalım :
Adınız : …………. .................................
Soyadınız : ................................
E-mail adresiniz : ......................................................
Posta adresiniz : .......................................................
Telefon no : ...............................................
Fax no : ........................................................
Tekneninin imalcisi : …………………………….
Yapım yılı (yy/mm/dd): ……………………………
L.O.A. : ................................................................
Boyu…………………………..
Yapımcı tarafından verilen tekne numarası (ulaşılabiliyor ise) : ..........................................
Türk makamları tarafından verilmiş yelken numarası (var ise) : ..........................................
En Büyük Orsa Yakası Boyu
Genoa Raw Uzunluğu
ANA YELKEN / MİZENA YELKENİ
“P” ölçüsü (Maksimum Orsa Yakası) : Ana direğin veya mizena direğinin mandarını kullanarak bir şerit metre gittiği kadar yukarı çekilir (genellikle makaraya kadar gelir). Lütfen ölçü şeridinin yelken ile aynı konumda olmasına dikkat edin. En çok yapılan hatalardan biri, yelkeni mandara bağlayan kilidin unutulması ve şerit metrenin mandar kasasına bağlanmasıdır. Bu nedenle yelken hafifçe uzun olur ve iyi trim edilemez.
Bazı teknelerde direğin tepesinde siyah bir bant vardır. Eğer sizin teknenizde de siyah bant varsa, şerit metrenin başlangıcını banta kadar çekin ve ölçüyü öyle bulun. Bant olduğunu da kaydedin. Bu bant ya ölçüyü sınırlayan bir banttır, ya da mandar köşesindeki takviye plakalarının ve/veya güngörmez sehiminin üst kısmının kıç ıstralyaya takılmaması için bir önlemdir.
Bazı teknelerin bumbaları, bir kızak sistemi üzerinde aşağıya yukarıya kaydırılabilir. Lütfen bumbanın üst normal pozisyonunda ölçü alın. Bu konum, değişik yelkenler ve seyirler için ayar yapabilmek için en uygunudur.
“E” ölçüsü : Bumbanın direğe bağlandığı “Karula” köşesinde (Bağlantı Köşesi, Gooseneck) bulunan ve yelkende bulunan matafyonun bağlandığı karula pimi ile alt yaka gergisinin (outhaul, ıskota köşesini çekerek yelkenin alt yakasını gerer) gittiği en uzak noktanın mesafesi. Bu ölçü de kaydedilecek.
“ a ” Bumbanın yatayla yaptığı açıdır. Bumba yüksekliğini (boom drop) gösterir. Çoğunlukla 90 derece veya biraz daha dar bir açıdır. Bumba düşük konumda olacaksa bu açı 90 dereceden büyük olacaktır
“Güngörmez sehimi (roach)” Yelkenin güngörmez yakasındaki (arka kenar), mandar köşesi ile ıskota köşesi arasındaki düz çizginin arkasında kalan, arkası eğimli kısmı belirlemek için en geniş yerinin ıskota köşesine mesafesini ve genişliğini vermek zorundasınız. Bu bölgenin katlanmasını çıtalar engellemektedir. Standart dışı bir yapı ister, örneğin çıta adedini siz vermek isterseniz, çıta adedi ve istediğiniz yerleri de bildirmeniz gerekir. Ayrıca yelkeni boydan boya çıtalı (full batten) de sipariş edebilirsiniz. Bu durumda, yelkenin orsa yakasında (ön kenar, direk kenarı) yelkenin enince gelen çıta ceplerinin ön tarafına, özel arabalar konacaktır.
P .....................................
E .....................................
a .....................................
roach :
yeri (ıskota köşesine mesafesi)............ metre,
genişliği (en geniş yeri) ...................... santimetre.
Sadece dörtgen (randa tipi) yelkenler için alınacak ölçüler : Bu tip yelkenler için tasarıma tam uygun yelkeni hazırlamak için şu ilave ölçülere gerek vardır. Iskota Köşesinden Mandar Köşesine köşegen ölçü ve Bağlantı Köşesinden Gönder Köşesine köşegen ölçü. Bu ölçüler, oralardaki matafyonların merkezlerinden alınır.
“Kıç Istralya mesafesi” : Direğin arka yüzünden itibaren bumba üst yüzeyi seviyesinde kıç ıstralyaya ölçülen bir mesafedir. Bu ölçü sayesinde bilgisayarla tasarım yaparken en uygun “roach” tasarımını yaparız.
Ana direğin arkasında bir ikinci direk varsa, yani tekne uskuna (Schooner), keç (Ketch) veya yol (Yawl) armalı ise, bu ölçüler de aynı şekilde alınır. Yalnız tanıtıcı harflerine bir “Y” ilave edilir ve “PY” şeklinde gösterilir.
Tüm Yelkenler İçin :
“A” : Direğin arka yüzünden, yelkenin bağlantı köşesini bağlayan mekanizmaya kadar yatay mesafe.
“B” : Bumba üst yüzeyinden, yelkenin bağlantı köşesini bağlayan mekanizmaya kadar düşey mesafe.
“C” : Direğin arka yüzünden, camadan kancasına kadar yatay mesafe.
“D” : Direğin arka yüzünden, ray veya oluğun ön başlangıcına yatay mesafe.
“E” : Bumba üst yüzeyinden, direkteki oluk veya rayın alt ucuna düşey mesafe.
“F” : Direğin arka yüzünden, bumbadaki camadan ipi makarasına yatay mesafe.
Arka yaka gergisi için araba var mı ? Yanıt evet ise, aşağıdaki ölçüler de gerekecektir.
“X” : Bumba üst yüzeyinden arabadaki yelken tespit pimine düşey mesafe.
“Y” : Araba ayrı bir ray üzerinde gidip geliyorsa en arka konumuna alınız. Sonra bu konumdaki arabanın yelken tespit pimi ile bumbadaki yelken oluğu veya yelken rayı en arka noktası arasındaki yatay mesafeyi ölçünüz.
“Z” : Arabadaki kilit ağzı açıklığını veya yelken tespiti başka şekilde oluyorsa bunun genişliğini ölçünüz.
Yelkenin direk ve bumbaya irtibatlanması sistemi ve ölçüsü :
Dış Kızak / iç Kızak / iç Çubuk / Gradin Halatı
Genişlikleri :
Direk Yakasında :
Bumba Yakasında :
Her ne kadar çok kullanılan ebatlarda ve sistemlerde malzemeyi stoğumuzda hazır tutuyorsak ta, tüm çeşitlerin ve özel gereksinimlerin hazırda bulunmaması olağandır. Bu nedenle, özel uygulamalar için biraz zaman tanınması gerekebilir. Ayrıca özel sipariş edilecek malzemenin maliyeti ve dolayısıyla uygulamanın fiyatı değişebilir.
Bu son kutuya “Evet” yazmanız halinde, F ölçüsünden yararlanarak bilgisayar programımıza camadan noktalarınızı otomatik bulduracağız.
Eğer bumbanız üzerinde, camadan noktaları için yanak makaraları varsa, camadan yüksekliklerini ölçüp bu yanak makaralarına göre durumlarını kontrol etmenizi ve bize camadan noktalarının yüksekliklerini öyle vermenizi tavsiye ederiz.
Eğer “slab” (katlı, dilimli) camadan isterseniz, sadece ön yakada (orsa yakası) ve arka yakada (güngörmez) birer camadan matafyonu koyuyoruz. Eğer “slab” camadan istemişseniz, aralarda matafyon kullanmıyoruz (baklava takviyeli matafyonlar).
Normal camadanlarda yelkeni bumbaya bağlayabilmeniz için ön yaka ile arka yaka arasında bağlama matafyonları da koyuyoruz.
Bir de gözlemlerinize dayanan bir orsa yakası ve bumba yakası ölçüsü almanızı öneriyoruz. Bunu gözlemleriniz ve ölçülerle karşılaştırabilmek için istiyoruz. Genelikle mandar boyu 12 metre olan bir teknenin ana yelkeninin orsa yakası 11.70-11.80 metredir. Lütfen mandar yakasına konan takviye parçanın 20 santimetre civarında yüksekliği ve genişliği olduğunu unutmayın. Bazı direklerde kıç ıstralya direk tepesinden bu kadar geriye atılmıştır. Bazılarında, bilhassa ağaç direklerde, kıç ıstralya geriye pek az pay bırakarak doğrudan direk tepesine gelir. Kıç ıstralya payı olmayan teknelerde dikkatli olunmalı ve fazla uzun bir orsa yakasından kaçınbılmalıdır. Kıç ıstralyanın sorun yaratabileceği durumlarda, üreticiler genelde direğe siyah bir bant koyarak olabilecek en uzun orsa yakası için ölçüyü belirlemektedirler.
İstenen orsa yakası uzunluğu ...................
İstenen orsa yakası uzunluğu ........................
İstenen yelken kumaşı ağırlığı.......................
Seyredilecek tahmini rüzgar hızı....................
Opsiyonel olarak elle dikilen kızaklar……....
Direk alüminyum mu, ahşap mı ?..................
Opsiyonel olarak yelken numaraları .............
Opsiyonel yelken numaralarının rengi ..........
Opsiyonel olarak yelkendeki şekiller.............
Logo istiyorsanız, istediğiniz logonun bir kopyasını iliştirmenizi ve göndermenizi tavsiye ederiz. Genellikle eski teknelerde bir çok değişik logo kullanılmıştır. İnternet’te bulacağınız bir logoyu, şeklin üzerinde Mouse ‘un sağ tuşunu tıklayıp “save image as (farklı kaydet)” komutuyla bir klasöre kaydedebilirsiniz. Sonra bu şekli, bir e-mail’e ekleyip (attach) bize yollayabilirsiniz. Bu durumda şeklin istediğiniz en ve yüksekliğini de bize bildirmeniz gerekir.
Opsiyonel logo rengi (siyah, mavi gibi) ..................
Opsiyonel logonun yüksekliği..................................
Opsiyonel logonun genişliği.....................................
Opsiyonel rüzgar göstergesi tüyler...........................
Opsiyonel Cunningham ...........................................
Opsiyonel açılır kapaklı çıta cepleri........................
Bazı çıtaları “full batten” tam boy olarak istiyorsanız lütfen 2+2 gibi bir ifade ile bunu belirleyiniz. Genellikle uzun çıtaların nakliyesi problemli olmakla beraber, hemen her boy çıtayı gönderebiliyoruz.
Unutulmaması gereken bir konu da, full batten’lerin orsa yakasında karşılarına gelen özel arabalara monte edilen gerdiriciler kullanmalarıdır. Çoğu örneğini stoğumuzda bulundurduğumuz bu gerdirici ve arabalar, çıtanızın dolayısıyla yelkeninizin çalışması için gereklidir. Eğer bu gereçleri kendiniz monte edecekseniz (bu işi biliyor ve deneyimliyseniz), çıta cebinin yelkenin orsa kenarına gelen ucunu açık bırakıyoruz.
Opsiyonel tqam boy çıta ...........................
Kızakları kendim monte edeceğim ...........
Başka dilek ve notunuz varsa lütfen bu alana yazınız :
ÖN YELKEN(LER) : Genoa ve floklar
“I” ölçüsü : Yine bir şerit metre flok mandarına, veya sarma sistemi varsa, sistemin üst parçasının altındaki kilide iliştirilir ve mandar gittiği kadar yukarı çekilir. Mandar en tepeye çıkınca bu noktanın floğun karula yakasının (ön alt köşe) bağlandığı kilit arasındaki mesafeyi kaydedin. Bu kilit, sarma sistemi varsa tamburun üzerinde bir yerdedir, sarma sistemi yoksa güvertedeki ıstralya ayağındadır.
“J” ölçüsü : Sarma sistemi olsun olmasın, baş bodoslamanın en ön ve üst noktasından (sarma sistemi tamburu veya ıstralya ayağı değil) direğin ön yüzüne, göverte seviyesinde ölçü alın.
Lütfen bize, yelken bir genoa ise, ne büyüklükte istendiğini bildirin. Bu değer, yüzde ile ifade edilmektedir. Mesela J=10 metre olan bir tekne için, normal genoa (1 numara) % 150 değeri ile 15 metre etek boyuna sahip olabilir ; aynı tekne için fırtına floğu yelkeni de % 50 ile 5 metre etek boyuna sahip olabilir.
Yelkenin kullanım amacına göre tercih edilecek kumaş kalınlıkları değişir. Büyük alanlı yelkenler (% 150 gibi) hava sertleştikçe numarası daha büyük ama alanı daha ufak (% 100, % 50 gibi) yelkenlerle değiştirilecektir. Daha ziyade yarışan teknelerde yapılan bu değişme işi, daha az mürettebatlı gezi teknelerinde yerini sarılarak alan ufaltmaya bırakmıştır.
I .............................................................................
J .............................................................................
Yelkenin büyüklüğü (% . . ) ..................................
Kumaş kalınlığı (ağırlık olarak) ……………........
Roller (reefing) sistemi ile mi kullanılacak...........
UV koruması istiyorum.........................................
Orsa yakası yastığı (luff foam) istiyorum..............
UV koruması, sarma sistemlerine sarılan yelkenlerin yelken kullanılmazken uzun süre maruz kaldığı zararlı güneş ışınlarından, özellikle Ultra Viyole’den (UV den) en az etkilenmesi içindir. Bu özel koruyucu kumaşlar şeritler halinde yelkenin arka ve alt kenarlarına dikilir. Mesela limanda yelken sarılı iken, ışınlara maruz üst kısımda sadece bu koruyucu kumaş kalır.
Orsa yakası yastığı (luff foam) plastik köpükten yapılan ve bir cep içinde yelkene konan bir tabakadır. Özel verilen şekil ve uygun kalınlığı ile, yelken kısmen sarıldığı zaman formunu (torunu) korumasını sağlar. Formun korunması yelkenin iyi çalışmaya devamını sağlar ve alınabilecek güç ve dolayısıyla hız arttırılmış olur.
SPİNNAKER (BALON)
“IC” ölçüsü : Spinnakeri basacağınız mandara (spinnaker mandarı veya flok mandarı) bir şerit metre bağlayıp gidebildiği kadar yukarı çekin. Bu tepe noktasından direkle güvertenin kesiştiği nokta arası mesafeyi kaydedin.
“JC” ölçüsü : Bodoslamadan direğin ön yüzüne mesafeyi güverte seviyesinde ölçün.
IC ...................
JC ...................
Lütfen bize tercih ettiğiniz spinnaker kesimini, en çok kullanacağınız şekli, renkleri ve düzenini, kumaş kalınlığını da bildiriniz. Bazı spinnaker örnekleri :
|
